Vitaminler ve Sporcu Beslenmesindeki Yeri

Vitaminler, sağlıklı büyüme ve gelişme açısından önem taşıyan mikro besin ögeleridir. İnsanlar vitaminlerin bir çoğunu kendi organizması içerisinde sentezleyemediğinden dışarıdan almak zorundadır. Toplamda 13 vitamin bulunmaktadır.

  • A vitamini
  • D vitamini
  • E vitamini
  • K vitamini
  • C vitamini
  • B grubu vitaminler (B1-Tiyamin, B2-Riboflavin, B3-Niyasin, B5-Pantotenik asit, B6-Piridoksin, B7-Biyotin, B9-Folik asit, B12 vitamini)

Vitaminlerin başlıca faydaları aşağıdaki gibidir:

  • Enerji vermezler ama enerji oluşumuna yardımcı olurlar.
  • Sinir ve sindirim sisteminin normal bir şekilde çalışmasına katkıda bulunurlar.
  • Vücudun genel dengesinin sağlanmasında aktif rol üstlenirler.
  • Antioksidan olarak koruyucu etki yaratırlar.
  • Büyümeye yardımcı olurlar.

Vitaminler yağda eriyenler ve suda eriyenler olmak üzere ikiye ayrılır. Yağda eriyen vitaminler A, D, E, K vitaminleri iken; suda eriyen vitaminler B grubu vitaminleri ile C vitaminidir.

Vitamin İhtiyacı ve Sporcu Beslenmesindeki Yeri

Günlük olarak ihtiyaç duyduğumuz vitamin miktarları çok az düzeydedir. Dolayısıyla yeterli ve dengeli bir şekilde beslenen kişiler günlük vitamin ihtiyaçlarını da yeterli bir şekilde karşılayabilmektedir.

Vitamin yetersizliğinin genellikle aşağıdaki durumlarda ortaya çıkmaktadır:

  • Tek tip beslenme (örneğin et ağırlıklı beslenme, ya da tahıl ağırlıklı beslenme)
  • Uzun süreli açlık
  • Ağır işlerde çalışma veya ağır antrenmanlar yapma, buna karşılık günlük tempoya uygun diyet uygulamama
  • Hastalık

Vitamin gereksinimi sedanter kişilere oranla sporcularda, hamilelerde, bebeklerde, ilaç alan kişilerde, yaşlılarda ve sigara-alkol alan kişilerde günlük gereksinimden biraz daha fazla olabilmektedir.

Sporcular zaman zaman, performansı artırır düşüncesiyle yüksek dozda vitamin yüklemesi yapmaktadır. Ancak yapılan bilimsel araştırmalar bu düşüncenin aksine, ihtiyaç fazlası alınan vitamin miktarının performans artışına, kuvvet ve dayanıklılıkta artışa, sakatlanmaları ve hastalıkları önlemeye, enerji sağlamaya ve kas yapımına etkisi bulunmadığını göstermektedir. Buna karşılık yetersiz vitamin alımı sportif performansı olumsuz etkilemektedir.

Sporcular antrenman yoğunluğunun arttığı dönemlerde, müsabaka zamanlarında ve günlük diyetle gereken vitaminler alınamadığında dışarıdan tablet şeklinde kompleks vitamin alabilirler.

Vitamin Fazlalığı

Suda eriyen vitaminler olan B grubu vitaminler ile C vitamini günlük ihtiyaçtan fazla alındığında, ihtiyaç fazlası miktar idrarla vücut dışına atılmaktadır.

Buna karşılık yağda eriyen vitaminler olan A, D, E ve K vitaminleri günlük ihtiyaçtan fazla alınırsa vücutta birikerek toksik etki yaratmaktadır. Dışarı atılmaları esnasında ise karaciğere ve böbreklere ekstradan yük binmektedir.

Vitaminler birbirleriyle ve diğer besin ögeleriyle etkileşim halinde bulunmaktadır. Dolayısıyla eksik ya da fazla tüketilmeleri, diğer vitaminleri ve besin ögelerini de olumsuz yönde etkilemektedir.

Vitaminlerin vücuttaki işlevleri ve bulundukları besin kaynakları için tıklayınız

İlk yorum yapan olun

Bir Cevap Yazın