Wellness‘ın kelime anlamı ”esenlik”tir. Yani wellness kısaca; her yönden sağlıklı olma durumu olarak ifade edilebilir. Bu kavramın temelinde sağlıklı ve uzun bir yaşam sürmek amacı yatar. Wellness kavramı ilk olarak 1961 yılında Dr. Halbert Dunn tarafından kullanılmıştır. Dr. Dunn wellnessı üst düzeyde iyi ve sağlıklı olmak için uygulanacak ilkelerin yer aldığı bir süreç olarak görmüştür.
Wellness sadece fiziksel açıdan sağlıklı olma, fiziksel sağlığı koruma ile ilişkili bir kavram değildir. Bununla birlikte mental, ruhsal vb. alanlarda da iyi ve sağlıklı olma durumudur. Dolayısıyla sağlıklı, uzun ve kaliteli bir yaşam için wellness yaşam tarzı haline getirilmelidir.
İlgili Gönderi: Wellness Seviyesinin Ölçümü
Bu kapsamda Wellness’ın yedi boyutu bulunmaktadır;
♥ Fiziksel boyut;
Bu boyut vücudun fonksiyonel işlevleri olan kas kuvveti ve dayanıklılığı, esneklik, kardiyovasküler dayanıklılık gibi bileşenleri içerir. Bununla birlikte sigara ve alkol kullanımı, ilaç kullanımı, uyku dengesi, medikal bakım gibi durumlar da fiziksel sağlık üzerinde önemli rol oynar. Fiziksel olarak sağlıklı ve zinde bir yaşam sürebilmek için aktif düzenli sportif faaliyetlerde bulunmak önem taşır. Ömrünün büyük bölümünü hareketsiz geçiren kişilerde fiziksel sağlık problemleri baş gösterebileceği gibi, buna paralel olarak ruhsal sağlık da olumsuz etkilenecektir.
♥ Bilişsel boyut;
Beynin kullanımı ile ilgilidir. Mental yönden iyi olma durumu, kaliteli yaşam için vazgeçilmez unsurlardan biridir. Bunun için merak etme, öğrenme hevesi, yeni fikirlere ve düşüncelere açık olmak, beynimizi daha yaratıcı kullanabilmek adına gerçekleştirilecek deneyimleri vb. yaşamımızın her alanına yaymamız gerekir. Bu unsurların düzeyi bilişsel sağlık düzeyinin gücünü ortaya koyar ve bir bütün olarak iyi olma durumuna katkıda bulunur.
♥ Duygusal boyut;
Hayattan keyif alma, stresle başa çıkabilme, değişen şartlara uyum sağlayabilme, sosyal yaşantıdaki uyum vb. duygusal boyut ile ilgili örneklerdir. Duygusal yönden sağlıklı olan bireylerin daha uzun yaşadığı araştırmalarla kanıtlanmıştır. Bu yüzden iyimserlik, hoşgörü, yardımseverlik gibi unsurları yaşam biçimi haline getirmek hem bireysel hem de toplumsal iyilik, iyi olma durumuna müspet katkıda bulunacaktır.
♥ Sosyal boyut;
İnsanlar yaşamlarını idame ettirebilmek için belli bir topluluğa ait olma ihtiyacı hisseder. Wellness’ın sosyal boyutu bununla ilgilidir. Toplumdaki diğer bireylerle sağlıklı iletişim kurabilmek, iyi geçinebilmek, karşılıklı yardımseverlik, hoşgörü gibi unsurlar sosyal boyuta örnek olarak verilebilir. Toplumdan kendisini izole eden bireyler, mental ve ruhsal olarak çöküntü içerisine girer ve hastalıklara davetiye çıkarır.
♥ Ruhsal boyut;
Yaşamın anlamı ve amacı ile ilgilidir. Dış dünya ile birlikte iç dünyaya ilişkin ihtiyaçların dengelenmesi amacını taşır. Toplumun değer yargıları, inanışları, normları, ilkeleri ruhsal boyuta ilişkin kavramlardır. İnsanların bir yaratıcıya inanması ve hayatlarını bu inanışa göre düzenlemeleri örnek olarak verilebilir. Nihai amaç iç huzuru sağlamaktır. İnsanlara karşı şefkatli ve merhametli olma, yardımseverlik, affedicilik vb. ruhsal boyutun gelişimine katkı sağlar. Ruhsal bakımdan sağlıklı olan kişilerin, bazı hastalıklara karşı güçlü direnç gösterebildikleri; hatta ve hatta kanser hastalarının bağışıklık sistemlerinin kanserli hücreleri ilaçsız yok edebildikleri tıbbi araştırmalar ile kanıtlanmıştır.
♥ Çevresel boyut;
Sağlık için elverişli bir çevrede yaşayabilmek adına, doğal yaşamın topyekün korunması ve sürdürülebilir kılınmasını sağlamak ile ilgilidir. İnsanlar sağlıklı yaşam sürebilmek için temiz hava, temiz su ve kaliteli besinlere ihtiyaç duyar. Bunların elde edilebilmesi ise wellnessın çevresel boyutunun düzeyi ile doğru orantılıdır. Zirai ilaç kullanımının azaltılması, toplu taşıma araçlarının teşvik edilmesi, atık yönetimi gibi unsurlar çevre boyutuna müspet katkı sağlar. Bitki ve hayvanların doğal yaşam şartlarını korumak da, özellikle besin zincirinin sağlıklı yapısının bozulmaması açısından önem taşır.
♥ Mesleki boyut;
Çalışma yaşamının kalitesi ile ilgilidir. İnsanlar yaşamını sürdürebilmek için hayatının önemli bir kısmını iş yaşamında geçirir. Dolayısıyla iş yaşamının kalitesi ile, wellness arasında doğru orantılı bir ilişki vardır. Sağlıklı çalışma koşulları, yapılan işten duyulan haz, sağlıklı çalışma performansı, iş ortamındaki sosyal ilişkilerin gelişmişliği wellnessın mesleki boyutuna olumlu katkılar sunar.
Saymış olduğumuz bu yedi boyutun birleşimi Wellness’ı yani sağlıklı yaşamı oluşturur. Her yönden sağlıklı ve zinde bir yaşam sürebilmek için bu yedi boyut arasında kuvvetli bir koordinasyonun sağlanması gerekir. Zaten bu boyutlar birbirinden tamamen ayrılmış değildir. Örneğin fiziksel açıdan sağlıklı olan bir insan, ruhsal ve mental açıdan da sağlıklı olacaktır. Aynı şekilde fiziksel, ruhsal ve mental açıdan sağlıklı olan bir kişi, mesleki yaşamında da sağlıklı ilişkiler kurabilecek, iş verimini artırabilecektir. Tüm bunlar sosyal yaşama da doğrudan müspet katkı sağlayacaktır.
Kaliteli yaşamın sırrı, bu yedi boyutun koordinasyonundan doğacak olan sinerjide gizlidir.
İlk yorum yapan olun