Turizm, çeşitli faktörlerin etkisi ile tarihsel süreç içerisinde ivme kazanarak bugünkü durumuna gelmiştir. Turizmin gelişmesini etkileyen faktörler; boş zamanın artışı, ücretli tatil hakkının yaygınlaşması, ulaşım alanındaki gelişmeler, gelir düzeyinin artması, teknolojik gelişmeler, kentleşme ve nüfus artışı, seyahat özgürlüğü, sosyal güvenlik, eğitim ve kültür düzeyinin artması, insan ömrünün uzaması ve devlet teşvikleridir.
Boş Zamanların Artışı
Turizmin gelişmesini etkileyen faktörler arasında belki de en önemlisi boş zamanların artışıdır. Son birkaç yüzyıldaki hızlı sanayileşme ve teknolojinin gelişmesi ile birlikte insan gücüne olan talep azalmış, mal ve hizmetlerin üretimi için gereken süre azalmıştır. Buna paralel olarak artan toplumsal baskılar insanların boş zamanlarının artırılmasını sağlamıştır. İnsanlar boş zamanın öneminin farkına varmaya başladıkça bu konuyu daha fazla gündemlerine almış ve özellikle 20. yüzyıl içerisinde boş zaman süreleri sürekli artma eğiliminde olmuştur. Bu eğilim günümüzde de sürmektedir. Zira uluslararası örgütler ve hükümetler de boş zamanları güvence altına almıştır. Böylece boş zamanların artışı, turizme olan talebi de artırmıştır.
Ücretli Tatil Hakkının Yaygınlaşması
Birinci Dünya Savaşı’ndan sonraki yıllarda sanayileşmiş İngiltere’de artan toplumsal baskı, işçilere ücretli tatil hakkının verilmesini sağlamıştır. İlk etapta (1925’li yıllar) 1.5 milyon işçiyi kapsayan bu hak, 1930’lu yıllarda tüm işçileri kapsayacak şekilde yeniden düzenlenmiştir. Uluslararası örgütler ve işçi örgütlerinin de katkıları ile bu hak batılı ülkelerde yaygın hale gelmiştir. Böylece turizm etkinliklerine olan talep giderek artmıştır.
Ulaşım Alanındaki Gelişmeler
Turizm bir yerden başka bir yere seyahati konu aldığından, ulaştırma teknolojisi turistik faaliyetleri doğrudan etkileyen bir unsurdur. Sanayi devrimi ile birlikte buharlı gemilerin ortaya çıkışı, takip eden süreçte sırasıyla demiryolu ulaşımının ve otomobillerin yaygınlaşması toplu ulaşımın yaygınlaşmasını sağlamış ve ulaşım maliyetlerini düşürmüştür. 1950’lerden sonra hava ulaşımının da ortaya çıkışı turizm hareketleri açısından devrim niteliğindedir. Ulaşımın daha konforlu, daha hızlı ve daha ucuz hale gelmesi ile birlikte turizm hareketleri de daha hızlı gelişim göstermeye başlamıştır.
Gelir Düzeyinin Artması
Turizm, para harcamayı gerektiren bir faaliyettir. Dolayısıyla gelir düzeyi ile turizme olan talep arasında doğrudan bir ilişki söz konusudur. Teknolojik gelişme ve sanayileşme ile birlikte gelişen ülke ekonomileri refahı artırmış ve gelir ortalamalarını yükseltmiştir. Artan gelir, turizme olan talebi de artırmış ve turistik faaliyetleri yaygınlaştırmıştır. Gelir arttıkça, seyahat etmek daha az lüks görüneceğinden gelir düzeyi ve turizm arasında pozitif yönlü bir ilişki söz konusudur.
Teknolojik Gelişmeler
Teknolojik gelişmeler ile birlikte ulaşım alanında sağlanan kolaylıklar ve maliyetlerin düşmesi, aynı zamanda turizm ve konaklama işletmelerindeki hizmet kalitesinin artması; buna paralel olarak teknolojinin çalışma hayatına girmesiyle çalışma sürelerinin azalması, bilgi teknolojilerinin gelişimi ile birlikte turizm işletmeleri ve faaliyetleri hakkında daha fazla bilgi sahibi olunması ve planların ve rezervasyonların çok daha kolay yapılması turizme olan ilgiyi ve talebi artırmıştır.
Kentleşme ve Nüfus Artışı
Sanayileşme ile birlikte insanların hızla kentlere göç etmesi kent nüfusunu artırmış ve kentlileşme olgusu ile birlikte farklı ihtiyaçlar ve beklentiler ortaya çıkmıştır. Kentlerin gelişmesi ve iş yaşamında ihtiyaç duyulan uzmanlık, eğitim faaliyetlerini hızlandırmış, toplumdaki bilgi alışverişini genişletmiştir. Nitekim artan nüfus şehir hayatının gürültüsünü, stresini, kirliliğini artırmış ve insanlar boş zamanlarını seyahat ederek değerlendirme eğiliminde bulunmaya başlamıştır.
Seyahat Özgürlüğü
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 13. maddesi ”Herkes, herhangi bir devletin sınırları dahilinde serbestçe dolaşma ve yerleşme hakkına haizdir.” diyerek, insanların seyahat özgürlüğünü güvence altına almıştır. T.C. Anayasası’nın 23. maddesinde ise insanların yurtdışına seyahat hakkının yalnızca suç soruşturması veya kovuşturması sebebi ile hakimler tarafından engellenebileceği hükmü yer almaktadır. Bu hak, turizm faaliyetlerinin teşviki ve yaygınlaşması açısından önem arz etmektedir.
Sosyal Güvenlik
Sosyal güvenlik, çeşitli sebeplerle geliri geçici veya sürekli olarak kesilmiş kişilerin yaşamlarını devam ettirebilmeleri için oluşturulmuş bir sistemdir. Sosyal güvenliği olmayan kişilerin turizm faaliyetlerine katılabilmesi söz konusu değildir. Bu nedenle sistemin gelişmesi, turizme katılımı da doğrudan etkilemektedir.
Eğitim ve Kültür Düzeyinin Artması
Sanayileşmenin etkisi ile insanlar çalışmak için kentlere akın etmiş, kentlerin gelişmesi ile birlikte eğitim faaliyetleri de yaygınlaşmaya başlamıştır. Eğitim ve kültür düzeyinin artışına paralel olarak insanların merak etme, araştırma istekleri de artış göstermektedir. Dolayısıyla bu artış seyahat etme isteğini de artırmaktadır.
İnsan Ömrünün Uzaması
Ekonomik, sosyal, teknolojik gelişmeler insanların bilinçlenmesini sağlamış, aynı zamanda bu gelişmelere paralel olarak sağlık alanındaki yenilikler insanların yaşam standartlarını yükseltmiştir. Özellikle gelişmiş ülkelerde sağlık alanındaki büyük atılımlar insan ömrünün uzamasını ve yaşlı nüfusun artmasını sağlamıştır. İnsanların emeklilik dönemlerinde boş zamanlarının yoğun olması stresten uzaklaşmak, gezmek, sağlıklarını korumak açısından emeklileri turizm etkinliklerine katılmaya teşvik etmektedir. Dolayısıyla insan ömrünün uzaması, turizme katılımı nicel olarak artırmaktadır.
Devlet Teşvikleri
Turizm etkinliklerinin ekonomik ve endüstriyel boyutu, devletlerin ve özel sektörün turizme yönelik ilgilerini artırmıştır. Seyahatin günümüzde bir ihtiyaç haline gelmesiyle birlikte yoğun turizm hareketleri görülmeye başlamış ve turist çeken ülkelerin bu alandan sağladıkları ekonomik gelirler üst seviyelere çıkmıştır. Zira turizm döviz girdisi, istihdam artışı ve ödemeler dengesine katkıda bulunmakta; bu da gelir ve refah artışını sağlamaktadır. Bunun yanı sıra turizme lojistik destek sağlayan tarım, sanayi, hizmet sektörlerinde de gelişme sağlanmakta ve üretim ile istihdam paralel olarak artmaktadır. Turizmin sağladığı bu olanaklar, hükümetleri alt ve üst yapıyı geliştirmeye yöneltmekte yerli halkın yaşam standartları yükselmektedir. Aynı zamanda yatırım indirimleri, vergi ve enerji kaynak muafiyetleri, yerli ve yabancı yatırımcıya teşvik gibi uygulamalarla turizme yönelik yatırımların artırılması amaçlanmaktadır.
İlk yorum yapan olun