Sporda Ölüm Riski

Sporda ölüm riski, egzersiz yapanlar açısından sık sık araştırılan bir konudur.

En son söyleyeceğimizi en başta söyleyelim; doğru bir şekilde yapıldığında ve gerekli tedbirler alındığında sporda ölüm riski yok denecek kadar azdır.

Peki öyleyse, sportif müsabakalar esnasında yaşanan ölümlerin sebebi ne?

Yukarıda da altı çizili olarak ifade edildiği gibi, rekreatif spor (profesyonellikten uzak, boş zamanları değerlendirmek amacıyla yapılan), antrenman ya da müsabaka öncesinde gerekli tedbirler eksiksiz bir şekilde alındığında ve doğru bir şekilde uygulandığında spor zarar değil, fayda getirir.

Ancak zaman zaman sportif etkinlikler esnasında yaşanan ölümlere şahit oluyoruz. Bu ölümler sizi korkutmamalı. Çünkü bu ölümlerin hemen hemen hepsinin altında bilinçsiz yapılan egzersizler, yanlış beslenme alışkanlıkları, doping maddelerinin kullanımı, kalıtımsal etkenler, sağlık kontrollerinin eksikliği gibi sebepler yatmaktadır.

Spor etkinlikleri sırasında yaşanan ölümler ağırlıklı olarak kardiyak kökenli

Sportif etkinlikler sırasında yaşanan ölümler ağırlıklı olarak kardiyak, yani kalple ilgili sebeplerden kaynaklanıyor. Yapılan araştırmalara göre kardiyak kökenli yaşanan ölümlerin oranı 1/10.000 ile 1/100.000 arasındadır. Yani ortalama olarak her 10 bin sporcu ile 100 bin sporcudan 1 tanesi spor esnasında kalple ilgili sebeplerden dolayı yaşamını yitiriyor.

Yapılan araştırmalar bu ölümlerin temel sebeplerinin 30 yaş ve altında ağırlıklı olarak hipertrofik kardiyomiyopoti, 30 yaş üstünde ise ağırlıklı olarak koroner kalp hastalıkları, artherosclerosis olduğunu ortaya koyuyor.

Peki ne anlama geliyor bu tıbbi ifadeler?

Hipertrofik kardiyomiyopoti kalp kaslarının anormal derece kalınlaşması anlamına gelen, genetik bir hastalıktır. Kalınlaşan kaslar, kalbin kan akışını zorlaştırarak efektif bir şekilde çalışmasını engelleyebiliyor.

* Bu hipertrofi (büyüme) patolojik kökenli bir hipertrofidir. Sportif egzersizle oluşan sağlıklı hipertrofi ile karıştırmayınız.

Koroner kalp hastalığı, kalp kaslarını besleyen damarların tıkanarak kalbin beslenmesini engellemesi anlamına geliyor.

Artherosclerosis ise damar sertleşmesi anlamına geliyor. Yağlanma sonucunda sertleşen damarlar daralarak katılaşıyor ve kan akışını zorlaştırıyor. Koroner kalp hastalığı ile damar sertleşmesinin temel sebebi yanlış beslenme alışkanlıkları!

Spor esnasında yaşanan ölümlerin sebebi yukarıda açıklaması yapılan hastalıklarla sınırlı olmamakla birlikte; en çok rastlanan vakalar bunlardır. Bu ve diğer vakalar sonucu yaşanan ölümlerin nedenleri ise bizi yine aynı sonuca götürüyor:

• Yanlış beslenme
• Sağlık kontrollerinin eksikliği
• Bilinçsizce yapılan egzersizler

Kısacası insanları öldüren spor değil, bilinçsizlik ve vurdumduymazlıktır. Sporu düzenli bir şekilde değil de, uzun aralar vererek temposunu düzgün bir şekilde ayarlamadan yapan, keyfi yüklenmelerde bulunan, ısınma ve soğumaya dikkat etmeyen, zararlı beslenme alışkanlıklarına sahip kişiler kendilerini risk altına sokmaktadır.

Dolayısıyla düzenli olarak doktor kontrollerinden geçmek ve doktor tavsiyelerini yaşamımıza uygulamak riskleri minimal düzeye indirecektir.

ÖRNEK BİR VAKA

1984 yılında Jim Fix isminde 52 yaşındaki bir sporcu koşu esnasında kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti. Jim Fix üzerinde yapılan araştırmalar, aslında ölüm nedeni hakkında yeterince bilgi veriyordu:

• Jim Fix, spora uzun bir ara verdikten sonra 40 yaşından sonra 12 yıl boyunca haftada 6 gün ve 16 km’den fazla koşuyordu.
• Kalp krizi geçirmeden önce 20 km ve 8 km yarışlarına katılmış, devamında çekişmeli bir tenis maçı yapmıştı.
• Babası 43 yaşındayken kalp krizinden hayatını kaybetmişti. Dolayısıyla genetik risk altındaydı.
• Beslenmesine ve sağlığına dikkat etmiyordu. 40 yaşına kadar günde 2 paket sigara içmişti. Fix’in ölümünden sonra yapılan otopsi sonuçları, kalbe giden damarlarından üçünde %99, %85 ve %70’lik tıkanma olduğunu ortaya koydu.
• Düzensiz, stresli bir hayatı vardı.
• Hiç doktor kontrolünden geçmemişti.
• Ölümüne sebep olan son koşusunda 7000 m koştuktan sonra aniden durmuştu.