Terapatik Rekreasyon Nedir?

Terapatik Rekreasyon Nedir?

National Therapatic Recreation Society’e (Ulusal Terapatik Rekreasyon Topluluğu) göre, terapi rekreasyonu olarak da ifade edebileceğimiz terapatik rekreasyon; engelli, hasta ve ileri yaş grubu insanların yaşam kalitelerini artırmak, eğlenmek, sağlık fonksiyon yeteneklerini artırmak ve daha bağımsız yaşamalarını sağlamak amacıyla yardımcı tedavi, eğitim ve eğlence-oyun programlarının kullanılmasıdır.

Tanımdan da anlaşılacağı gibi terapatik rekreasyon etkinlikleri hasta, yaşlı ve engellileri kapsamakta olup, bu kişilerin rekreasyonel faaliyetler aracılığıyla terapisine yönelik uygulanan faaliyetleri içermektedir. Dezavantajlı gruplar ya da özel gruplar olarak da isimlendirebileceğimiz bu grubun fiziksel, sosyal, ruhsal ve zihinsel sınırlamalarını rekreatif faaliyetler ile azaltmak, bu sorunlarla uyum içinde olabilmeyi ve mutlu bir yaşam sürmelerini sağlamak terapi rekreasyonunun ana hedeflerini oluşturur.

Rekreasyonun tanımı ve açıklaması yapılırken tamamen özgür olunan boş zamanda ve gönüllü olarak yapıldığını belirtmiştik. Terapi rekreasyonunda ise bu durum istisna oluşturmaktadır. Zira terapi rekreasyonuna yönelik etkinlikleri çoğu zaman hasta, yaşlı ve engelli bireylerin istekleri dışında ve terapatik rekreasyon liderlerince seçilir ve uygulatılır. Bu etkinlikler zorunlu ve sürekli eğitimin bir parçası olabilir.

Terapatik rekreasyon etkinlikleri iki ana gruba ayırabiliriz;

• Engelli bireylerin aldığı eğitime ek olarak uygulanan, çoğu zaman zorunlu olan, tedavi, eğitim ve rehabilitasyon amaçlı rekreatif etkinlikler.
• Tamamıyla özgür olunan boş zamanda yapılan rekreatif etkinlikler.

Terapi rekreasyonunun hasta, yaşlı ve engelli gruplarla birlikte farklı uygulama alanları da mevcuttur. Bu alanları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;

• Cezaevlerinde yatan veya tahliye olmuş mahkumların  yeniden toplumla uyumunu sağlamak için yapılan etkinlikler.
• Suç işleme potansiyeli olan ya da madde bağımlılığı olan bireyler için önleyici amaçlarla yapılan etkinlikler.
• Amputeler (Kişinin kol, bacak, ayak veya elinin bır kısmının olmaması durumu) için uygulanan özel rekreasyon aktiviteleri.

Terapi rekreasyonunda da engelsiz bireylerin kullandığı rekreasyonel kaynaklar kullanılmaktadır. (Spor, sanat, kültürel faaliyetler, park-bahçe gezintisi vb.) Ancak bu etkinlikler uygulanan bireyin ihtiyacına göre uzmanlar tarafından özenle seçilmek durumundadır. Aksi halde istenmeyen sonuçlar doğurabilir.

Terapi rekreasyonunun amaçları genel olarak özel grupların toplumdan izolasyonunu önlemek, yaşam kalitelerini artırmak, mutlu olmalarını sağlamak, bedensel ve zihinsel sınırlamalarından kaynaklanan sorunlarını en aza indirmek ve bu sorunlarla uyum içinde yaşamalarını sağlamak, tıpkı diğer bireyler gibi sosyalleşmelerini sağlamak, fiziksel, mental ve ruhsal sağlıklarını optimum seviyede korumak, seçim yapma, karar verebilme ve sorumluluk alabilme becerilerini geliştirmek vb. dir.

Terapatik Rekreasyonun Uygulama Alanları

• Hastaneler
• Huzur evleri
• Rehabilitasyon merkezleri
• Cezaevleri ve ıslahevleri
• Sağlık turizm merkezleri
• Geliştirici öğrenme merkezleri
• Üniversitelerin ilgili programları
• Özel eğitim kurumları
• Psikiyatri merkezleri
• Stres bakım üniteleri

Terapatik Rekreasyon Lideri

Terapatik rekreasyon lideri, rekreasyonel kaynakları kullanarak hasta, yaşlı ve engelli bireyler için belirli bir sistematik dahilinde uygun programlar hazırlayan ve uygulatan kişidir.

Terapatik rekreasyon lideri rekreasyonel aktivitelerin nasıl uygulanacağı, muhtelif bireyler arasında uygun aktivite seçimi, çalıştığı bireylerle nasıl bir ilişki içerisinde olacağı ve onlara nasıl davranması gerektiği gibi teknik konularda birikimli olması gerektiği kadar, insani özellikleriyle de ön plana çıkıyor olmalıdır. Zira başarılı bir lider, teknik bilgiyi insani nitelikleriyle harmanlayan kişidir. Hasta, yaşlı ve engelli bireylere hitap eden bu kişilerin yalnızca maddi çıkar peşinde koşması veyahut duygusal niteliklere haiz olmaması düşünülemez.

Terapatik rekreasyon lideri birlikte çalışacağı bireylerin ihtiyaç ve beklentilerinin farkında olmalı, sağlık durumlarını çok iyi bilmeli ve uygulatacağı programları bu minvalde şekillendirmelidir. Her hastaya, yaşlıya ya da engelliye standart programlar uygulanamaz. Çünkü özel gruplardaki her bireyin sağlık durumu, ihtiyaçları ve beklentileri birbirinden farklılık gösterir. Terapi rekreasyonu programlarının nihai amacı olan fiziksel, ruhsal, mental tatmin ve mutluluğa erişebilmek için bu kriterlere önem gösterilmesi gerekir.

Terapatik rekreasyon liderinin sosyal ilişkilerinin güçlü olması, espri ve mizah gücü olması, yaratıcılık ve hayal gücünün geniş olması alana yönelik çalışmalarda ehemmiyet taşıyan bir konudur.

Terapatik rekreasyon lideri sportif, sanatsal ve kültürel rekreatif faaliyetler hakkında teorik ve pratik bilgiye sahip olmalıdır. Bu etkinlikleri uygularken sabır, sükunet, sakinlik ve anlayışlı olma özellikleri dikkat edilmesi gereken hususlardır.

Terapatik rekreasyon lideri programlarını belirli bir sistematik dahilinde hazırlamalı ve sürecin başında, süreç içerisinde ve süreç sonunda bireylerin durumlarını izleyerek raporlar hazırlamalıdır. Program hazırlarken bireylerin istek ve ihtiyaçlarını da göz önünde bulundurmalıdır. Hazırlanan programların muhtevasına göre ilgili diğer personel ve kişilerle de (hemşire, doktor, fizik tedavi uzmanı vb.) işbirliği yaparak optimum verimi almaya çalışmalıdır.

Terapatik rekreasyon liderinin çalıştığı bireyler ile ilişkilerinin karşılıklı sevgi, saygı ve güven temelinde olması gerekir. Zira bu bağlar oluştuğunda hasta, yaşlı ve engelliler liderlerine daha çok yaklaşır ve uygulanan programların amaca ulaşması noktasında önemli bir yol katedilmiş olur.

Her şeyden önemlisi; eğlenmenin ve mutlu olmanın yaşlı, engelli ve hasta bireylerin de hakkı olduğunu ve bunu sağlamanın her zaman bir yolu olduğu bilincini taşır.